Łówcza, Kowalówka i Gorajec – różne oblicza roztoczańskich cerkwi

Na Roztoczu Południowym “zagęszczenie” pięknych, zabytkowych cerkwi drewnianych jest ogromne. Zabytkowe świątynie zachwycają urodą i różnorodnością, ale też wiele z nich woła o pomstę do Nieba ze względu na swój stan (jak cerkiew w Nowym Bruśnie). Dziś słów parę o trzech cerkwiach greckokatolickich różniących się od siebie bardzo – czasem powstania, architekturą, a także – obecnym stanem zachowania.

Cerkiew pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Gorajcu o konstrukcji zrębowej – nazywana “perłą Podkarpacia” – to jedna z najstarszych świątyń tego typu w Polsce. Powstała w 1586 r. i była przez stulecia rozbudowywana i uzupełniana o kolejne elementy bogatego wystroju wnętrza. Historia oszczędziła ten niezwykły zabytek – po 1947 r. cerkiew stała się katolickim kościołem filialnym parafii w Cieszanowie, nie było tu nigdy magazynów, nie popadała w ruinę, a po 1990 r. przeprowadzono kilka konserwacji, po których wygląda olśniewająco.

DSC_0985a

“Perła Podkarpacia” – cerkiew w Gorajcu

Podobny los spotkał cerkiew pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Kowalówce (zbudowaną w 1767 r. i gruntownie przebudowaną na początku XX w. na tyle, że niektóre źródła podają 1902 r. jako datę budowy cerkwi). Ma ona zupełnie inną bryłę niż cerkiew w Gorajcu – wyróżnia ją potężna kopuła i znacznie bardziej przysadzista sylwetka.

DSC_1217

Cerkiew w Kowalówce

DSC_1214

Cerkiew pw. św. Paraskewy w Łówczy została zbudowana w 1808 r. (w miejsce wcześniejszej z końca XVII w., z której belka z napisem “1698” jest wbudowana w obecną), uzyskując – zgodnie z życzeniem fundatora, Jana Matczyńskiego – kształt kościoła łacińskiego. Przebudowana pod koniec XIX w., wyglądem zbliżyła się bardziej do tradycyjnej bryły cerkwi. Obecnie pełni funkcję kaplicy rzymskokatolickiej i, nieremontowana, jest w niezbyt dobrym stanie.

DSC_0981

Cerkiew w Łówczy

DSC_0982

Pobliski cmentarz z wapiennymi krzyżami w typie bruśnieńskim

11 thoughts on “Łówcza, Kowalówka i Gorajec – różne oblicza roztoczańskich cerkwi

  1. Jak już kiedyś wspominałam, uwielbiam cerkwie. Mają w sobie coś takiego, co co wywołuje u mnie same pozytywne emocje. Mam do nich też spory sentyment, bo będąc na kursie na przewodnika beskidzkiego (niestety lub stety go nie ukończyłam) musiałam się o nich sporo uczyć i umieć o nich opowiadać 🙂

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s